عمران و آبادانی سواحل جنوب و جنوب شرقی کشور در امتداد دریای عمان (منطقه مکران) هم از لحاظ ارتقای کیفیت زندگی و سطح رفاه مردم ساکن در این مناطق و هم به‌دلیل پیوند محکم آن با منافع ملی در ابعاد سیاسی و اقتصادی، دارای اهمیت بسیاری است. در این مقاله با رویکرد برنامه‌ریزی استراتژیک و با استفاده از روش تجزیه‌و‌تحلیل SWOT دوسطحی، ابتدا بعضی از راهبردهای مؤثر در توسعه منطقه مکران شناسایی شده و سپس برای تحقق راهبردهای پیشنهادی، سبدی از طرح‌های راهبردی ارائه و تشریح شده است. اصلاح الگوی تقسیمات اداری در جنوب و جنوب شرق کشور، توسعه بندر چابهار و تسریع در اجرای طرح راه‌آهن چابهار‌ـ‌مشهد، ایجاد یک مگاپورت در سواحل دریای عمان، احیای طرح ایران‌بندر بزرگ در چابهار، و تکمیل طرح نیمه‌تمام محرم برای انتقال نفت خام به جاسک، بخشی از طرح‌های راهبردی پیشنهادی در این پژوهش را تشکیل می‌دهند.

پایین بودن رشد بهره‌وری عوامل تولید از چالش‌های اساسی اقتصاد ایران به‌شمار می‌رود و کلید رشد درازمدت اقتصاد کشور حرکت به‌سمت مدل رشد اقتصادی مبتنی‌بر بهره‌وری است. هدف اصلی مقاله حاضر آسیب‌شناسی بهره‌وری کل عوامل تولید (TFP) در سال‌های 1392-1368 است. به این منظور ابتدا تابع تولید برآورد و TFP در چارچوب حسابداری رشد محاسبه شده است. سپس برای ارائه تصویر دقیق‌تری از روند تولید اقتصاد ایران، تولید بالقوه برآورد، و شکاف تولید، محاسبه شده است. نتایج حاکی از این است که در اغلب سال‌ها به‌دلیل سیاست‌های انبساطی پولی و مالی، تولید بالفعل از روند بلندمدت خود انحراف داشته و به‌دلیل عدم تغییر بنیان‌های اصلی اقتصاد، سیاست‌های یادشده شتاب تورمی را در پی داشته‌اند. در بخش بعدی، مدل رشد نئوکلاسیکی تعدیل‌شده متناسب با شرایط اقتصاد ایران برآورد و سپس مدل رشد TFP تصریح، و ضرایب متغیرهای توضیح‌دهنده رشد بهره‌وری عوامل تولید برآورد شده است. نتایج مدل‌های برآوردشده نشان می‌دهد که متغیرهای درجه باز بودن تجارت، شکاف نرخ ارز (نسبت نرخ بازار آزاد دلار به نرخ رسمی بین‌بانکی) و مخارج عمرانی دولت، دارای اثر مثبت و معنی‌دار بر رشد اقتصادی و رشد TFP و متغیرهای مخارج جاری دولت (تعدیل‌شده با شاخص ضمنی GDP) و متغیر دامی تحریم، دارای اثر منفی و معنی‌دار بر رشد اقتصادی و رشد بهره‌وری کل عوامل تولید هستند.

جهانی‌شدن به‌عنوان فرایندی چندوجهی، قیدهای جغرافیایی و مرزهای کشوری حاکم بر روابط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را کم‌رنگ می‌کند و شکل تازه‌ای از روابط را میان مردمان و ملت‌های مختلف به‌وجود می‌آورد. جهانی‌شدن دارای ابعاد و لایه‌های فراوانی است که تأثیر این ابعاد بر رشد اقتصادی، یکی از مهم‌ترین مباحث ادبیات اقتصادی در هزاره‌ سوم می‌باشد. از میان ابعاد جهانی‌شدن، ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارای اهمیت ویژه‌ای است. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر ابعاد سه‌گانه جهانی‌شدن (جهانی‌‌شدن اقتصادی، جهانی‌شدن اجتماعی و جهانی‌شدن سیاسی) بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا پرداخته است. به این منظور، از شاخص جدید جهانی‌شدن KOF که توسط مؤسسه اقتصادی KOF در سوئیس ارائه شده و داده‌های آماری سال‌های 2012-2000 و روش اقتصادسنجی داده‌های تابلویی استفاده شده است. نتایج برآورد الگو نشان می‌دهد که ابعاد سه‌گانه جهانی‌شدن تأثیر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی در کشورهای مورد مطالعه داشته و به‌ترتیب ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دارای بیشترین تأثیر بر رشد اقتصادی در کشورهای مورد مطالعه بوده‌اند.

پژوهش حاضر با هدف سنجش کارایی بانک‌های اسلامی با رویکرد تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) که روشی پویا، توانا و پیشرو در اندازه‌گیری کارایی و بهره‌وری است، اقدام به مقایسه کارایی 18 بانک ایرانی و 18 بانک خارجی طی سال‌های 2008 تا 2011 که دارای نظام بانکداری اسلامی هستند، کرده است. با دو پیش‌فرض بازدهی ثابت به مقیاس و بازدهی متغیر به مقیاس، تلاش شده است پس از شناسایی و رتبه‌بندی بانک‌های کاراتر، عوامل تأثیرگذار بر میزان کارایی بانک‌ها شناسایی شده و راهکارهای بهبود کارایی بانکداری بدون ربا در ایران ارائه شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که بانکداری بدون ربا در ایران در هر دو حالت بازدهی ثابت به مقیاس و بازدهی متغیر به مقیاس در مقایسه با سایر کشورها کاراتر بوده است و میانگین کارایی بانک‌های خصوصی نیز در ایران بیشتر است. طبق نتایج پژوهش پیشنهاد می‌شود که بانک‌های ایرانی به‌منظور افزایش میزان کارایی، دارایی ثابت و هزینه‌های پرسنلی خود را کاهش دهند و با تشکیل شورای فقهی در بانک‌ها و بانک مرکزی نظارت بیشتری بر فرایند بانکداری بدون ربا در کشور داشته باشند.

با توجه به متأثر شدن برنامه‌های وارداتی کشور از نااطمینانی درآمدهای نفتی، در این مقاله اثر نااطمینانی درآمدهای نفتی بر واردات کالا در اقتصاد ایران با استفاده از داده‌های سری زمانی فصلی طی دوره (1393-1369) بررسی شده است. در این راستا، ابتدا شاخص نااطمینانی درآمدهای نفتی از طریق الگوی ناهمسان واریانس شرطی تعمیم‌یافته (GARCH) اندازه‌گیری شده و سپس با تصریح یک الگوی خودتوضیح وقفه گسترده (ARDL) رابطه بین نااطمینانی درآمدهای نفتی و واردات کالا از لحاظ تجربی مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج حاصل از تخمین مدل بلندمدت، اثر مثبت و معنی‌دار درآمدهای نفتی و نااطمینانی حاصل از آن را بر واردات کالا و اثر منفی و معنی‌دار قیمت نسبی کالاهای وارداتی بر روی واردات کالا را تأیید می‌کند. کشش واردات کالا نسبت به نااطمینانی درآمدهای نفتی، درآمدهای نفتی و قیمت نسبی کالاهای وارداتی به‌ترتیب 228/0، 681/0 و (18/1-) است. بر این اساس در بلندمدت با افزایش یک‌درصدی نااطمینانی درآمدهای نفتی، واردات کالا 228/0 درصد افزایش می‌یابد. همچنین ضریب جمله تصحیح خطا در مدل ECM برآوردی (41/0-) به‌دست آمده است که نشان می‌دهد در هر دوره، 41/0 از انحراف واردات کالا نسبت به مقدار تعادلی آن در بلندمدت تعدیل می‌شود.