شناسایی ظرفیت‌های صنعتی ایران با استفاده از مدل پیچیدگی اقتصادی با تأکید بر بازار صادراتی کشورهای همسایه منتخب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

2 دانشگاه تهران/ دانشکده اقتصاد

3 دانشکده علوم کامپیوتر و ریاضی دانشگاه امیرکبیر

چکیده

تجزیه و تحلیل فضای محصولی در ایران نشان می‌دهد که از میان 1259 کد کالای موجود در سامانه هماهنگ شده شماره‌گذاری کالای 4 رقمی (Harmonized System (HS))، 45 کد کالا وجود دارد که حرکت به سمت تولید و صادرات آن‌ها می‌تواند به بهبود درجه پیچیدگی اقتصاد ایران کمک‌ کند.
با توجه به اهمیت بازارهای 9 کشور همسایه ایران 25 کد کالا در بازار این کشورها شناسایی شده است که پس از حذف آن دسته از کد کالاهایی که در ایران تولید نمی‌شوند و همچنین آن دسته از کالاهایی که ایران در حال حاضر اقدام به صادرات آن‌ها می‌کند، 20 کد کالا باقی می‌ماند که تولید و صادرات این کالاها نه تنها منجر به بهبود درجه پیچیدگی اقتصادی ایران می‌شود بلکه بازاری 12 میلیارد دلاری دارند که با فرض تصاحب نیمی از این بازار، این اتفاق منجر به رشد 1.3 درصدی تولید ناخالص داخلی ایران خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


حافظ نیا، محمدرضا (1388). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران. سمت.
حق جو، ناصر (1385). بازشناسی اهمیت مزیت نسبی در اقتصاد. روزنامه سرمایه.1(266):13.
طالبی، م (1399). شناسایی استعداد صنعتی در ایران (برآورد میزان وابستگی و توان صادراتی). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران:88-83.
فتحی، یحیی. شاکری، عباس. یوسفی، محمدقلی و بهکیش، محمدمهدی (1399). بررسی مزیت‌های نسبی و آمادگی صنایع کارخانه‌ای برای شرایط رقابتی آزاد و الحاق به سازمان تجارت جهانی (WTO). فصلنامه علمی و پژوهشی اقتصاد و تجارت نوین پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.13(2):107-142.
فقیهی، ابوالحسن و موسوی کاشی، زهره (1389). مدل سنجش بهره‌وری (اثربخشی و کارایی) در بخش خدمات دولتی ایران. مدیریت دولتی: دوره دوم 3(32):126-107.
مصطفوی، شهرزاد و تکشی، نوید (1387). تبیین تأثیر مزیت مطلق و نسبی بر فرایند صادرات در حوزه رشد و توسعه اقتصادی کشور. میثاق مدیران.3(32): 66-72.
مهدوی، ابوالقاسم (1396). تجارت بین‌الملل- نظریه‌ها و سیاست‌ها. تهران. دانشگاه تهران.
نجمی نیا، رضا و صالحی، محمدرضا (1391). بررسی تأثیر سرمایه فکری در ایجاد مزیت رقابتی شرکت‌های بیمه استان اصفهان در چهارمین کنفرانس بین‌المللی بازاریابی خدمات بانکی. مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما.
هیرشمن، آلبرت (1398). استراتژی توسعه اقتصادی. (مترجم: حسین حیدری‌رمی). تهران. شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
 
Balassa, B. (1965), Trade liberalization and ‘revealed’ comparative advantage, The Manchester, School 33: 99–123.
Camisón, César. And Villar-López, Ana. (2011). Non-technical innovation: Organizational memory and learning capabilities as antecedent factors with effects on sustained competitive advantage. Industrial Marketing Management. 40 (2011). 1294–1304
Freire C (2017). Promoting Structural Transformation: Strategic Diversification vs. Laissez-Faire Approach. United Nations, Department of Economics and Social Affairs.
Hausmann R (2013). The Tacit knowledge Economy. Retrived from Project Syndicate: https:// www. project- syndicate. org/ commentary/ ricardo-hausmann- on-the-mental-sources-of-productivity-growth
Hausmann R, Klinger B (2006). Structual Transformation and Patterns of Comparative Advantage in the Product Space. KSG Working Paper No. RWP06-041, CID Working Paper no.128
Hausmann R, Hidalgo C, Bustos S, Coscia, M Simoes, A, Yildirim M (2014). The Atlas of Economic Complixity: Mapping Paths to Prosperity. The MIT Press.
Hausmann R, Hwang J, Rodrick D (2007). What you Export Matters. Journal of Economic Growth, Springer, vol.12 (1), 1-12.
Hazen, Benjamin and Terry Anthony. (2012). Toward Creating Competitive Advantage With Logistics Information Technology. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management. Vol. 42. No. 1. 8-35.
Hidalgo C, Hausmann R (2009). The Building Blocks of Economic Complexity. PANS, 109 (26), 10570-10575
Hirschman A (1958). The Strategy of Economic Develoupment, 1th edition. Yale Publicatio, New Yor, 120-133.
Hirschman A (1980). National Power and the Structure of Foreign Trade, Expanded Edition. University of California Press, Los Angeles, 3-17, 101-117.
Hummels, David L., and Georg Schaur. (2013). Time as a Trade Barrier. American Economic Review, 103 (7): 2935-59.
Kilinger B, Lederman D. (2004). Discovery and Develoupment: An Emprical Exploration of New Products. World Bank Policy Research Working Paper 3450.
Lall S (2005). The Technological Structure and Performance of Developing Country Manufactured Exports, 1985-98. Oxford Development Studies, 337-369.
Lall S, Weiss J, Zhang J (2006). The Sophistication of Exports: A New Trade Measure. World Develoupment Volume 34, Issue 2, 222-237
Liesner, Hans (1958). The European Common Market and British Industry, Economic Journal, 68, pp.302-316.
Lin J, Monga C (2010). The Growth Report and New Structural Economics. World Bank Policy Research Working Paper No. 5336.
Mealy P, Teytelboym A (2020). Economic Complexity and the Green Economy. Research Policy.