بررسی تاثیر رفتار سوداگرانه بانک‌ها بر قیمت مسکن در مناطق شهری تهران طی دوره زمانی (1398-1392)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه غیرانتفاعی عدالت

2 دانشگاه شهید بهشتی/گروه اقتصاد

3 دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در دهه‌های اخیر، افزایش جهش‌وار قیمت در بخش مسکن به تواتر مشاهده شده است. از عوامل مؤثر بر این جهش‌های قیمتی، می‌توان به رفتار سوداگرانه بانک‌ها در بازار مسکن اشاره کرد. اثبات این مسئله ایجاب می‌کند که مؤلفه‌های نظارتی بر فعالیت بانک‌ها به‌روزرسانی و فعال‌تر شوند تا از معضل‌های متعدد اجتماعی و سیاسی ناشی از گرانی مسکن بکاهد. هدف این مقاله بررسی میزان اثرگذاری رفتار سوداگرانه بانک‌ها اعم از تجاری، تخصصی، خصوصی‌شده و خصوصی بر قیمت مسکن مناطق 22‌گانه شهر تهران است. لذا برآوردهای لازم توسط یک مدل پانل دیتا طی بازه زمانی 1392 تا 1398 و با به‌کارگیری متغیرهای باتواتر ماهانه انجام پذیرفته است. رفتار بانک‌ها در مدل با استفاده از متغیرهای مازاد سپرده، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و تسهیلات غیرجاری بررسی شده است. نتایج کلی نشان می‌دهد که عملکرد سوداگرانه بانک‌های غیردولتی بر قیمت مسکن به مراتب بیش از بانک‌های دولتی است. نتایج تأثیرگذاری متغیرهای مدل نشان می‌دهد که کشش قیمت مسکن نسبت به مازاد سپرده به‌ترتیب در بانک‌های خصوصی‌شده و خصوصی از بالاترین ضریب برخوردار می‌باشند. بالاترین کشش قیمت مسکن نسبت به بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی مربوط به بانک‌های تخصصی است که البته رتبه بالای بانک‌های تخصصی به علت وظایف تعریف‌شده خاص این نوع بانک‌هاست که طبیعتاً قابل مقایسه با سایر بانک‌ها نیست؛ لیکن بانک‌های خصوصی و خصوصی‌شده در رتبه‌های بعدی قرار دارند. کشش قیمت مسکن نسبت به تسهیلات غیرجاری در بانک‌های تجاری و تخصصی از بالاترین رتبه برخوردار بوده و بانک‌های خصوصی و خصوصی‌شده در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آقایی، ابوالفضل (1399). بنگاه‌داری بانک‌ها و تضعیف تولید در نتیجه خصوصی‌سازی بانک‌ها. نشریه امنیت اقتصادی، سال هشتم، (5).
ابوالحسنی، اصغر؛ ابراهیمی، ایلناز؛ پورکاظمی، محمدحسین و بهرامی‌نیا، ابراهیم (1395). اثر تکانه‌های پولی و تکانه‌های نفتی بر تولید و تورم بخش مسکن در اقتصاد ایران: رویکرد تعادل عمومی پویای تصادفی نیوکینزی. فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال هفتم، (25)، 109-128.
اسدپور، احمد (1398). اثر نااطمینانی تورم و متغیرهای کلان اقتصادی بر قیمت مسکن در ایران. فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 10(37)، 130-141.
باستان‌زاد، حسین و داوودی، پدرام (1396). بررسی سازوکار انتقال ریسک بین بازارهای ارز، مسکن و سهام در اقتصاد ایران (با استفاده از رویکرد پارامتریک و ناپارامتریک ارزش در معرض خطر). فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت دارایی و تأمین مالی، سال پنجم، (4)، 33-50.
توکلیان، حسین؛ مروت، حبیب و باهری‌زاد، دیار (1398). نگهداری مسکن در سبد دارایی بانک‌ها و تأثیر آن بر سیاست پولی در اقتصاد ایران. Journal of Money & Economy، سال چهاردهم، (3)، 277-315.
خلیل عراقی، سیدمنصور؛ مهرآرا، محسن و عظیمی، سیدرضا (1391). بررسی عوامل مؤثر بر قیمت مسکن در ایران با استفاده از داده‌های ترکیبی. فصلنامه پژوهش و سیاست‌های اقتصادی، سال بیستم، (63)، 33-50.
خوش‌اخلاق، رحمان؛ فرهمند، شکوفه؛ قاراخانی، سلمان و قاراخانی، ساسان (1394). برآورد تابع عرضه مسکن در شهرها و روستاهای استان اصفهان. فصلنامه اقتصاد شهری، سال اول، شماره اول، 37-53.
شریفی رنانی، حسین؛ حمید، قدیری و دایی کریم‌زاده، سعید، (1399). نقش کانال اعتباری و نرخ ارز در انتقال سیاست‌پولی بر بخش مسکن در ایران. پژوهشنامه اقتصاد‌کلان، سال پانزدهم، (۳۰)، ۶۱ -۸۲.
صادقی شریف، سیدجلال؛ اصولیان، محمد و افشاریان، امیرحسین (1396). آزمون‌های رفتار حباب انفجاری چندگانه در بورس اوراق بهادار و مسکن ایران (1393-1370). فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت دارایی و تأمین مالی، سال پنجم، (4)، 129-144.
قادری، جعفر و ایزدی، بهنام (1394). بررسی تأثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر قیمت مسکن در ایران (1391-1350). فصلنامه اقتصاد شهری، سال اول، شماره اول، 55-75.
قائمی‌اصل، مهدی و علیرضا، قربانی (1396). بررسی رابطه میان استقراض از بانک مرکزی و متغیرهای برگزیده درون‌بانکی در ایران. نشریه مدلسازی اقتصاد سنجی، سال دوم، (4)، 107-129.
ملک، هومن؛ دل‌انگیزان، سهراب و الماسی، مجتبی (1399). بررسی آثار شوک‌های اقتصادی با لحاظ تأمین مالی مسکن در یک مدل DSGE. پژوهش‌های و سیاست‌های اقتصادی، 28(94)، 289-331.
مهرآرا، محسن و شهاب لواسانی، کیوان (1391). آثار تکانه‌های نفتی و سیاست‌های پولی بر رفتار چرخه‌ای قیمت مسکن، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، (7)، 1-26.
 
Baltagi, Badi H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. John Wiley & Sons, Ltd.
Barberis, Nicholas; Robin, Greenwood; Lawrence Jin & Andrie, Shleifer (2016). Extrapolation and Bubbles. working paper, 21994, National Bureau of Economic Research.
Bernanke Ben S.; Vincent R. Reinhart & Brian P. Sack (2004). Monetary Policy Alternatives at the Zero Bound: An Empirical Assessment. Finance and Economics Discussion Series Divisions of Research & Statistics , Monetary Affairs in Federal Reserve Board, Washington, D.C.
Bernanke, B. & A. Blinder (1992). The Federal Funds Rant and Channels of Monetary. Transmission, American Economic Review, (82), 21-901.
Brunnermeier, M.; Crocket, A.; Goodhart, C.; Persaud, AD. & Hyun Shin (2009). The Fundamental Principles of Financial Regulation. Geneva Reports on the World Economy.
Fetiniuc, Valentina. Ivan, Luchian, Cherboves, Sergio (2014). Speculative Bubbles and Financial crices. Journal of Financial and Monetary Economics,(1), 153-162.
Goodman A. & T. Thibodeau (2008). Where Are The Speculative Bubbels In US Housing Market?. Journal of Housing Economics, 17(2), 117-137.
Hahn, F. (1966). Equilibrium Dynamics with Heterogeneous Capital Goods. The Quarterly Journal of Economics, Oxford University Press, 80(4), 633-646.
Hoa, John; Fernandez, Perez; Adrian, Fuertes Ana-Marian & Miffer, Joell (2020). Speculative Pressure. New Economic Papers.
Kenny, G. (1999). Modeling the Demand and Supply Sides of the Housing Market: Evidance from Ireland. Economic Modelling, 16(2), 389-409.
Kreamer, Jonathan (2015). Credit and Liquidity in the Macroeconomy. PhD Dissertation, University of Maryland, College Park.
Mankiw, G. & D. Weil (1989). The Baby Boom, The Baby Bust and the Housing Market. Regional Science and Urban Economics, (19), 235-258.
Miller, Victoria (1998). Domestic Bank runs and speculative attacks on Forein currencies. Journal of International and Monetary Finance, (17), 330-338.
Miller, Victoria (1999). The timing and size of bank financed speculative attacks. Journal of International and Monetary Finance, (18), 459-470.
Miller,Victoria (1996). Speculative Currency attacks with endogenously induced commercial bank crises. Journal of International and Monetary, 15(3), 383-403.
Rosen, Kenneth (1984). Toward a Model of Office Bulding Sector. Real State Economic, 12(3), 261-269.
Salo, S. (1994). Modelling the Finnish Housing Market. Economic Modelling, 11(2), 250-265.
Shell, Karl & Stiglitz, Joseph E. (1967). Allocation of Investment in a Dynamic Economy. Quarterly Journal of Economics, (81), 592-609.
Stiglitz, Joseph E. (2010). Freefall: America, Free Markets, and the Sinking of the World Economy. W. W. Norton & Company.
Stiglitz, Joseph E. (2015). New Theoretical Perspectives on the Distribution of Income and Wealth Among Individuals: Parts I, NBER Working Papers 21189, May.
Stiglitz, Joseph E. (2016). The Theory of Credit and Macro-Economic Stability”. National Bureau of Economic Reserch Massachusetts Avenue Cambridge, MA 02138.
Su, Chi-Wei; Cia Xu-Yu, Qin Meng; Tao, Ran & Umar, Muhammad (2021). Can Bank credit withstand falling house price in China?. International Reviw of Economics, (71).
Summers, Lawrence H. Gauti B, Eggertsson; Ragnar E, Juelsrudz & Ella, Getz (2018). Negative nominal interest rates and the bank lending channel Working papers fra Norges Bank.
Tobin, J. (1970). Money and Income: Post Hoc Ergo Propter Hoc? The Quarterly Journal of Economics, 84(2), 301-317.
Wilmarth, AE. (2009). The Dark Side of Universal Banking: Financial Conglomerates and the Origins of the Subprime Financial Crisis. Connecticut Law Review 963.