مدلسازی ریسک نقدینگی بانک‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی و شبکه‌های بیزی (مطالعه موردی: بانک ملت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت مالی-صنعتی، واحد بین الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، کیش، ایران

2 استاد، مدیریت و حسابداری ، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار، مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحدبین الملل کیش، کیش، ایران

چکیده

در صورت مدیریت نادرست یا عدم کنترل ریسک نقدینگی در یک بانک، امکان بروز صدمه‌های مالی و اعتباری و حتی ورشکستگی بانک به‌وجود می‌آید. در این مقاله روشی را پیشنهاد کرده‌ایم که از روش‌های بروز در یادگیری ماشین استفاده ‌می‌کند و برای مقابله با این مشکلات، مدلی را پیشنهاد می‌کنیم که از شبکه‌های عصبی مصنوعی و بیزی استفاده ‌می‌کند. متغیرهای مدل نسبت‌های نقدینگی هستند و از طریق داده‌های ترازنامه استاندارد بانکی به‌راحتی در دسترس هستند. طراحی و اجرای این مدل پیشنهادی شامل چندین الگوریتم و آزمایش جهت اعتبارسنجی مدل است. به‌عنوان تعریف ریسک نقدینگی بر روی مفهوم توانایی پرداخت تمرکز کرده‌ایم. همچنین یک مطالعه موردی در بانک ملت با استفاده از داده‌های صورت‌های مالی این بانک بین سال‌های 1390 تا 1396، برای نشان دادن قابلیت اجرا، کارایی، دقت و انعطاف‌پذیری مدل اندازه‌گیری ریسک نقدینگی تحقیق، پیاده‌سازی کرده‌ایم. نتایج عددی به‌دست‌آ‌مده در مطالعه موردی نشان ‌می‌دهد که روش هوشمند دو فازی پیشنهادی توانایی تأیید نتایج از طریق اجرای مستقل و موازی مجموعه داده‌های مشابه را دارا می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اسماعیل‌زاده، علی و جوانمردی، حلیمه (1396). طراحی الگویی مناسب مدیریت نقدینگی و پیش‌بینی ریسک آن در بانک صادرات ایران. اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)، 11(39).
بزرگ اصل، موسی؛ برزیده، فرخ و صمدی، محمدتقی (1397). تأثیر ریسک نقدینگی و ریسک اعتباری بر پایداری مالی در صنعت بانکداری ایران؛ رهیافت رگرسیون چندک. فصلنامه علمی پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 11(38).
تهرانی، رضا و فلاح شمس لیالستانی، میرفیض (1384). طراحی و تبیین مدل ریسک اعتباری در نظام بانکی کشور. علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 22(2)، 45-60.
دهقانی احمدآباد، محمدرضا و سعیدی کوشا، مهدی (1399). برآورد سنجه‌های ریسک زیان نقدینگی در بانک‌های تجاری با ااستفاده از فرایندهای تصادفی. فصلنامه راهبرد مدیریت مالی، 8(2).
سپهری، محمدمهدی و فروش، حمید (1384). مقایسه روش های خطی سنتی با تکنیک شبکه‌های عصبی مصنوعی در پیش‌بینی قیمت سهام بورس تهران. کنفرانس بین المللی فناوری اطلاعات و دانش، (2).
فرامرزی، مرزبان؛ یعقوبی، ثریا؛ کریمی، حاجی و سروریان، جواد (1395). ارزیابی کارایی شبکه عصبی مصنوعی در پیش بینی روند بیابان زایی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS (مطالعه موردی: دشت دهلران، ایلام).  سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی (کاربرد سنجش از دور و GIS در علوم منابع طبیعی)، 7(3)، 61-77.
کفائی، محمدعلی و راهزانی، محبوبه (1395). بررسی تأثیر نااطمینانی کالن اقتصادی بر ریسک نقدینگی بانک‌های ایران. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی. سال شانزدهم، (62)، پاییز، 3-62.
 
Bassey, G. E. & Moses, C. E. (2015). Bank Profitability and Liquidity Management: A Case Study of Selected Nigerian Deposit Money Banks, University Of Uyo. International Journal of Economics, Commerce and Management, 3(4), 1-24.
Chen, Y. K.; Shen, H. H. & Kao, L. (2018). Bank Liquidity Risk and Performance. Review of Pacific Basin Financial Markets and Policies, 21(1).
Crouhy, M.; Galai, D. & Mark, A. (2000). A comparative analysis of current credit risk models. Journal of Banking and Finance, 24(1-2), 59-117.
Drehmann, M. & Nikolaou, K. (2009). Funding Liquidity Risk: Definition and Measurement. European Central Bank, Working Paper Series March, No. 1024.
Jaiswal, S. (2018). Relationship between Asset and Liability of Commercial Banks in India, 1997-2008. International Research Journal of Finance and Economics, (49), 43-58.
Jobst, A. A. (2014). Measuring systemic risk-adjusted liquidity (SRL): a model approach. J. Bank. Financ, (45), 270-287.
Konovalova, N. & Zarembo, J. (2015). Imbalanced Liquidity Risk Management: Evidence from Latvian and Lithuanian Commercial Banks. Copernican Journal of Finance and accounting, 4(1).
Matz , L. (2007). Scenario analysis and stress testing. in: L. Matz, P. Neu (Eds.), Liquidity Risk Measurement and Management. John Wiley & Sons Inc, New Jersey, pp. 37–64 .
Papadamou, S.; Sogiakas, D.;  Sogiakas, V. & Syriopoulos K. (2021). The role of net stable funding ratio on the bank lending channel: evidence from European Union. Journal of Banking Regulation, (22), 287-307.
Rahman, M. L. & Banna, S. H. (2016). Liquidity Risk Management: A Comparative Study between Conventional and Islamic Banks in Bangladesh. Journal of Business and Technology (Dhaka), 10(2), 18-35.
Sabri Mohammad, Mehmet Asutay, Rob Dixon, Elena Platonova (2020). Liquidity risk exposure and its determinants in the banking sector: A comparative analysis between Islamic, conventional and hybrid banks. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money. Volume 66.
Scannella, E. (2016). Theory and regulation of liquidity risk management in banking. International Journal of Risk Assessment and Management, 19(1/2), 4-21.
Tripe, D. (1999). Liquidity Risk in Banks-A New Zealand Perspective. New Zealand, Massey University.
Vento, G. A. & La Ganga, P. (2009). Bank liquidity risk management and supervision: which lessons from recent market turmoil. J. Money Invest. Bank, (10), 78-125.