برآورد تابع واکنش سیاست مداخله بانک مرکزی ایران در بازار ارز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی یزددانشکده حسابداری، مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی یزد،یزد، ایران

2 ا ستادیار اقتصاد، گروه اقتصاد، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

3 استادیار اقتصاد، گروه اقتصاد، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

چکیده

یکی از اهداف مهم دولت از مداخله در بازار ارز، حفظ تعادل در نرخ ارز و جلوگیری از انحراف نرخ ارز از مسیر تعادلی با کمترین حجم مداخله است. چرا که انحرافات نرخ ارز باعث ایجاد بی‌ثباتی در بخش‌های مختلف اقتصاد می‌گردد. در نتیجه، کنترل این انحرافات می‌تواند علاوه بر اثرات مطلوب بر بخش داخلی اقتصاد، ثبات و تعادل‌بخش خارجی را نیز در پی داشته باشد. هدف این مقاله برآورد تابع واکنش (عکس‌العمل) سیاست مداخله بانک مرکزی ایران در بازار ارز کشور است. برای این منظور ابتدا شاخص مداخله بانک مرکزی با رویکرد فشار بازار ارز محاسبه و سپس تابع عکس­العمل سیاست مداخله با رویکرد آستانه­ای (STAR) برای بازه­ی زمانی، 1397-1370:2:4 برآورد می‌شود. نتایج برآورد قسمت خطی مدل نشان می­دهد که متغیر انحرافات نرخ ارز از مسیر بلندمدت تأثیر منفی بر شاخص مداخله بانک مرکزی دارد. این در حالی ­است که نتایج برآورد قسمت غیرخطی مدل حکایت از تأثیر مثبت انحرافات بلندمدت نرخ ارز و نرخ رشد درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت بر مداخله بانک مرکزی در بازار ارز ایران دارند. این موضوع نشان دهنده آن است که با افزایش درآمدهای ارزی دولت، رشد ذخایر ارزی بانک مرکزی بیشتر می‌شود. در حقیقت در ایران به دلیل وجود تورم بالا، دولت‌ها همواره سعی کرده­اند که نرخ ارز را در سطح پایین تنظیم نمایند تا از این طریق مانع از افزایش سطح قیمت­ها شوند. نتیجه این نوع دخالت­ها، عدم انعطاف‌پذیری نرخ ارز اسمی در واکنش به تغییرات و تحولات اقتصادی بوده است که خود عاملی برای کاهش نرخ ارز واقعی در چند دهه اخیر در ایران می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


  • اطلاعات سری‌های زمانی اقتصادی، بانک مرکزی ایران. (1400). آدرس وب سایت https://www.cbi.ir/page/4275.aspx . بر اساس داده­های خردادماه 1400.
  • هاشمی و همکاران، (1399). بررسی رابطه تورم و نرخ ارز با در نظر گرفتن شاخص فشار بازار ارز و درجه مداخله بانک مرکزی. دو فصلنامه علمی مطالعات و سیاست­های اقتصادی. مرکز مطالعات اقتصاد دانشگاه مفید. دوره 7، شماره 2، شماره پیاپی 14، ص 239 الی 266.
  • طباطبایی نسب، زهره و افشاری، زهرا (1391). برآورد میزان مداخله مستقیم بانک مرکزی ایران با رویکرد فشار بازار ارز. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی. 20(64): 87-114.
  • عبادی، جعفر و جهانگرد، هاجر (1391). الگوسازی مداخله ارزی در بازار ارز ایران. تحقیقات اقتصادی. 47(3):23-44.
  • عزیزی زهرا (1397). بررسی عدم ثبات ضرایب در تابع واکنش مداخلات ارزی در اقتصاد ایران. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی. ۲۶ (۸۵): ۲۷۱-۳۰۰.
  • فخرحسینی، سید فخرالدین (1391). ارزیابی اثرات سیاست پولی در اقتصاد ایران در قالب یک مدل ادوار تجاری ایران. مجله پژوهش‌های پولی – بانکی. 14: 111-133.
  • مشیری، سعید و خطیبی، سپیده (1391). تحلیل و شناسایی عوامل مؤثر بر دخالت بانک مرکزی در بازار ارز ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران. 1(4):33-61.
  • نیلی، مسعود و فیروز، حمید (1391). چگونگی ایفای نقش بانک مرکزی در بازارهای ارز و پول. بیست و سومین همایش بانکداری اسلامی. تهران: مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران.