فصلنامه علمی پژوهشی فصلنامه اقتصادی مرکز تحقیقات استراتژیک پژوهشکده تحقیقات راهبردی فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد اقتصادی راهبرد اقتصادی راهبرد

راهبردهای ایجاد ساختار مناسب بازار در صنایع تولیدی ایران (بر پایه شاخص لیندا و نظریه مداخلات بازاری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 استاد اقتصاد، دانشکده مدیریت و علوم اداری دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

3 استادیار اقتصاد، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

هدف مقاله، ارائه راهبردهای ایجاد ساختار مناسب بازار در صنایع تولیدی ایران در چارچوب نظریه زمینه‌ای، با بررسی ساختار موجود از طریق محاسبه و تحلیل سهم بازار و استفاده از شاخص لیندا (Linda Index) است که بر اساس آن، چگونگی توزیع سهم بازار، شدت رقابت و روند مداخلات دولت در مدیریت بازار، مشخص می‌شود. از سوی دیگر، عملکرد رقابتی به عنوان شرایط مطلوب اقتصادی و نیز انحصار که به محدودیت بازار و تسلط یک یا چند بنگاه می‌انجامد، شرایط غیرمطلوب، یاد می‌شود. محاسبه شاخص لیندا در سطح کدهای دورقمی (ISIC) و دوره زمانی1395-1384، نشان می‌دهد برخی صنایع تولیدی ایران از نظر رقابت، وضعیت مطلوب‌تری نسبت به سایر صنایع داشته و بعضی، از ساختار رقابتی فاصله گرفته و به ساختار انحصاری گرایش دارند. در برخی صنایع نیز، سهم بنگاه‌های دولتی بسیار بالا و یا به‌ دلیل حمایت‌ دولت، باعث عدم توزیع عادلانه سهم‌ بازار شده‌اند. به طوری‌که بنگاه‌های خصوصی در رقابت با بنگاه‌های‌ دولتی، ناتوان عمل کرده‌اند‌. این موضوع، عدم موفقیت بازار و کارآیی پارتو، ناشی از ساختار بازار را اثبات می‌کند. بر اساس نظریه زمینه‌ای که به عنوان مدل تحلیل کیفی پدیده ساختاری و تعیین راهبرد، مورد استفاده قرار گرفته است، راهبردهای مدیریت دانش و فرایندها، حمایت از واحدهای تحقیق و توسعه بنگاه‌های کوچک در راستای کاهش ارتفاع ورود به بازار و صنعت، همچنین مدیریت تغییرات به منظور ارتقای نوآوری در تطبیق با شرایط، مدیریت بازار مبتنی بر آمایش صنعت و در تعامل بین نهاد دولت و بازار، به عنوان راهبردهای موثر در ایجاد ساختار مناسب بازار مورد تاکید است.

کلیدواژه‌ها