پیاده‌سازی راهبرد اشتغالی در توسعه فضای مجازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشگاه تهران

3 هیئت‌‌علمی‌دانشگاه‌تهران

4 دانشگاه تهران

چکیده

توسعه اینترنت و فضای مجازی در سال‌های اخیر، با سرعت بالایی اتفاق افتاده و زیرساخت‌های فنی آن تا حد زیادی تهیه و ارایه گردیده است. یکی از مشکلات اساسی در توسعه فناوری، جانشینی فناوری به جای نیروی کار است و فضای مجازی نیز از آن مستثنی نیست. از آن جهت که این جانشینی از یک سو می‌تواند به کاهش نرخ اشتغال و از سوی دیگر به توسعه کسب و کار و اشتغال منجر شود، بایستی بررسی نمود که آیا توسعه فضای مجازی به افزایش اشتغال منجر می‌شود و یا کاهش آن؟ آیا راهبردی اشتغالی در توسعه فضای مجازی را می‌توان طراحی نمود که اولویت اول آن، توسعه اشتغال باشد؟ بایستی سیاست‌هایی اتخاذ شود که فقط توسعه مصرف و زیرساخت را مدنظر قرار نداده و برای بهره‌مندی از فرصت افزایش اشتغال در عصر مجازی برنامه‌ریزی کند. از این رو، ابتدا به تبیین اثرگذاری مثبت فضای مجازی بر اشتغال، با استفاده از شاخص ترکیبی فضای مجازی و مدل حداقل کردن هزینه در تابع تولید برای سال‌های 1372 تا 1397 و بهره‌گیری از روش ARDL پرداخته و به منظور تداوم و توسعه اثرات مثبت فضای مجازی بر اشتغال راهبردهای عمومی و راهبرد توسعه اشتغالی فضای مجازی ارایه می‌شود. نتایج نشان می‌دهد، فضای مجازی با ضریب 0.11 و از سال گذشته با ضریب 0.04 بر توسعه اشتغال اثر مثبت داشته و برای تداوم و توسعه این اثرگذاری، بایستی ابتدا به بهبود فضای کسب و کارهای مجازی و سنتی تکیه نمود و سپس توسعه فضای مجازی را با راهبردهای اشتغالی پیگیری کرد.

کلیدواژه‌ها


  1. اسلامی، مهدی، مصاحبه توسط علی استاجی. 1398. مصاحبه با نخبگان اقتصاد فضای مجازی.

    افشاری، زهرا، و فرح رمضانی. 1385. «تاثیر فناوری اطلاعات بر اشتغال زنان، بررسی مقطعی بین کشوری.» مطالعات زنان. صص 23-36.

    اقتصاد آنلاین. 1396. بررسی وضعیت اشتغال در صنعت اپلیکیشن موبایل. {پایگاه اینترنتی}. 12 اسفند. قابل دسترس در https://www.eghtesadonline.com.

    اقتصاد آنلاین. 1397. «درآمد گوگل و تلگرام در ایران چقدر است؟ (مصاحبه با دکتر فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی)». تهران. {پایگاه اینترنتی} 14 فروردین. قابل دسترس در  https://www.eghtesadonline.com.

    باصری، بیژن، و اسفندیار جهانگرد. 1385. «نقش فناوری بر اشتغال صنایع کارخانه‌ای ایران.» پژوهشهای اقتصادی ایران، شمارۀ 8. صص 61-85.

    بانک مرکزی. 1398. بانک اطلاعاتی سری زمانی. {پایگاه اینترنتی}. 12 اسفند. قابل دسترس در www.cbi.ir.

    راسخ جهرمی، عرفانه. 1394. «بررسی اثرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال و بهره وری نیروی کار در اقتصاد ایران.» فصلنامۀ مدیریت اطلاعات و دانش شناسی. صص 73-79.

    رسولی نژاد، احسان، و مهدی نوری. 1388. «اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال ایران.» تحقیقات اقتصادی. صص 87-107.

    سرلک، احمد. ۱۳۹۱. «تاثیر فاوا بر اشتغال در بخش صنعت استان مرکزی.» فصلنامۀ اقتصاد کاربردی.

    سید مشهدی، پردیس السادات، فرهاد قلمباز، و علی اصغر اسفندیاری. 1390. «اهمیت صنعت نفت در ایجاد تولید و اشتغال در اقتصاد ایران و تاثیر آن بر سایر فعالیتهای اقتصادی.» پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی. صص 113-133.

    صمیمی، سحر، و کامبیز هژبرکیانی. 1393. «اثر فاوا بر اشتغال صنایع کارخانه‌ای ایران.» پژوهش ها و سیاست های اقتصادی. صص 55-74.

    عزیزخانی، فاطمه، و سیدهادی موسوی نیک. 1396. واکاوی افزایش اشتغال در سالهای 1394 و 1395. تهران: دفتر مطالعات اقتصادی معاونت پژوهشهای اقتصادی مجلس شورای اسلامی.

    عماد زاده، مصطفی، روح الله شهنازی، روح الله بابکی، و عباس محمدزاده. 1385. «بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال (مطالعۀ موردی با رهیافت Panel Data).» تحقیقات اقتصادی. صص 197-222.

    کاخکی، سیده سارا. 1396. بررسی تاثیر درآمدهای نفتی بر نرخ اشتغال در ایران. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

    گل‌خندان، ابوالقاسم، و محمد علیزاده. ۱۳۹۳. «سنجش تاثیر اینترنت بر تجارت خدمات.» فصلنامۀ سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی.

    محمودی، مجید، و الهه محمودی. ۱۳۹۰. «تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات روی اشتغال بخش خدمات در ایران.» فصلنامۀ پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی. صص ۲۱۵-۲۳۶.

    مرکز آمار. 1398. سالنامۀ آماری ایران. {پایگاه اینترنتی}. 12 اسفند. قابل دسترس در https://www.amar.org.ir

    موسوی نیک، هادی. 1394. رشد و اشتغال. {پایگاه اینترنتی}17 اسفند. قابل دسترس در http://www.tejaratefarda.com

    میرزایی، محمد، شیرین اربابیان، و بهار حافظی. 1386. «بررسی اثرات اشتغال زایی بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد ایران.» دانش و توسعه. صص 185-211.

    وحیدی، پریدخت. 1380. «رابطۀ علم و فناوری و اشتغال در بخش صنعت ایران.» مجلۀ برنامه و بودجه. صص 53-54.

    وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات. 1398. آمارهای مهم. {پایگاه اینترنتی}. 12 اسفند. قابل دسترس در https://www.ict.gov.ir/.

    هژبر کیانی، کامبیز، و شادی اخوان. 1386. «بررسی اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال در صنایع استان تهران.» مجلۀ پیک نور-علوم انسانی. صص 27-41.

    هژبرکیانی، کامبیز، و محمد حیدری. 1391. «بررسی اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) بر اشتغال صنایع کارخانه‌ای استان خراسان.» اقتصاد کاربردی. صص 65-95.

    هژبرکیانی، کامبیز، و صدیقه نعمتی. 1392. «اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال در صنایع کارخانه‌ای استان تهران.» مدلسازی اقتصادی. صص 39-50.

    Alexa. 2020. alexa ranking. {Website}. 03 March. available at www.alexa.com.

    Bazhenova,, Ekaterina, Victor Taratukhin, and Jörg Becker. 2012. "Impact of information and communication technologies on business process management on small and medium enterprises in the emerging countries." Perspectives in Business Informatics Research. Nizhny Novgorod. PP. 65-74.

    Bojnec, S; Ferto,. 2010. "Internet and international food industry trade." Industrial Management & Data Systems. PP. 744-761.

    Brown, J. R. , and A Goolsbee. 2002. "Does the Internet make markets more competitive? Evidence from the life insurance industry." Journal of political economy. PP. 481-507.

    Castañeda, J. A, and F. J. Montoro. 2007. "The effect of Internet general privacy concern on customer behavior." Electronic Commerce Research. PP. 117-141.

    Choi, C. 2003. "Does the Internet stimulate inward foreign direct investment?" Journal of Policy Modeling. PP. 319-326.

    Crandall, Robert, William Lehr, and Robert Litan. 2007. The Effects of Broadband Deployment on Output and Employment: A Cross-sectional Analysis of U.S. Data. Brookings, Economic Policy Issues.

    Dean, David, Sebastian Digrande, Dominic Field, Andreas Lundmark, James O'Day, John Pineda, and Paul Zwillenberg. 2015. The internet economy in the G-20. Boston: Boston Cansulting group.

    Fink, C., Mattoo, A., Neagu, I. 2002. "Assessing the impact of communication costs on international trade." The World Bank.

    Haftu, G. G. 2019. "Information communications technology and economic growth in Sub-Saharan Africa: A panel data approach." Telecommunications Policy. PP. 88-99.

    Harrison, R., and M S Mcmillan. 2006. Does Innovation Stimulate Employment? A Firm Level Analysis Using Comprable Micro Data from four countries. Jan. WWW.crest.fr.

    Hjort, Jonas, and Jonas Poulsen. 2019. "The Arrival of Fast Internet and Employment in Africa." American Economic Review. PP. 1032-1079.

    Internet world stat. 2020. Surfing and Site Guide. {Website}. 24 March. available at

    https://www.internetworldstats.com/surfing.htm#1.

    Ivus, Olena, and Matthew Boland. 2015. "The employment and wage impact of broadband deployment in Canada." Canadian Journal of Economics. PP. 1803-1830.

    Jayakar, K., and EA Park. 2013. "Broadband availability and employment: An analysis of county-level data from the National Broadband Map." Journal of Information Policy. PP. 181-200.

    Koellinger, P. 2006. "Impact of ICT on Corporate Performance, Productivity and Employment Dynamics." European Commission. PP. 3-22.

    1. Freund, Caroline, and Diana Weinhold. 2003. "The effect of the Internet on international trade." international economics. PP. 171-189.

    Lachenmaier, S. 2007. "IFO Institute Economic Research at the University of Munchen." Effects of Innovation on Employment: A Dynamic Panel Analysis. PP. 3.

    lexico. 2020. lexico. {Website}. 03 March. available at https://www.lexico.com/en/definition/cyberspace.

    MANDEL , MICHAEL. 2016. The App Economy in Europe:Leading Countries and Cities. Washington: Progressive Policy Institute.

    Mastrastefani, V., and M. Pianta. 2005. "Innovation Dynamics and Employment Effects." ISAE-CEIS Monitoring Italy Conference. PP. 3-15.

    Matteucci, N., and A. Sterlacchini. 2003. "ICT and employment growth in Italian industries." EPKE Working Paper. PP. 3-42.

    OECD. 2001. The Internet and Business Performance. Business and Industry Policy Forum, Mons: science technology industry.

    Oliner, S, D. E. Sichel and K. J. Stiroh. 2007. "Explaining a productive decade." Brookings papers on economic activity. PP. 81-152.

    O'Mahony, Mary, Catherine Robinson, and Michela Vecchi. 2008. "The Impact of ICT on The Demand for Skilled Labour: A Cross- Country Comparison." National Institute of Economic and Social Research.

    Reynolds, Taylor, and Piotr Stryszowski. 2014. Skills and Jobs in the Internet Economy. Paris: OECD Digital Economy Papers.

    Salahuddin, M, and J Gow. 2016. "The effects of Internet usage, financial development and trade openness on economic growth in South Africa: A time series analysis." Telematics and Informatics. PP. 1141-1154.

    Statista. 2019. Statista. {Website}. 03 March. available at https://www.Statista.com/.

    UNCTAD. 2008. "Measuring the impact of ICT use in business: the case of manufacturing in Thailand." United Nations Conference on Trade and Development. New York and Geneva: United Nations.

    Visser, R. 2019. "The effect of the internet on the margins of trade." Information Economics and Policy. PP. 41-54.

    Vivarelli, M. 2007. "Innovation and Employment: A Survey, Institute for the study of labor." Italy. PP. 2-4.

    Wallace, Catherine. 2002. The Impact of Internet on Business. New Zealand: Massey University.

    Wang, Liran. 2020. "Research on the Development and Innovation of Chinese Cultural Brands in the Internet Economy." 4th International Conference on Culture, Education and Economic Development of Modern Society (ICCESE 2020). Shanghai: Advances in Social Science, Education and Humanities Research.

    Worldbank. 2020. Iran, Islamic Rep. data. {Website}. 03 March. available at https://data.Worldbank.org/country/iran-islamic-rep.