بررسی دلاری‌شدن غیررسمی در اقتصاد ایران

نویسندگان

چکیده

استفاده از ارز خارجی به‌عنوان واحد سنجش، ذخیره ارزش یا وسیله مبادله علاوه‌بر (یا به‌جای) پول داخلی، «دلاری‌‌شدن» نامیده می‌شود. در دلاری‌شدن غیررسمی، مردم یک کشور به‌خاطر تورم شدید و کاهش ارزش پول ملی تمایلی به نگهداری پول داخلی ندارند و بخشی از پول خود را تبدیل به پول خارجی می‌کنند. در این مقاله با استفاده از روش «خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی گسترده» (ARDL)، شاخص دلاری‌شدن برای اقتصاد ایران تخمین زده می‌شود. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که اقتصاد ایران دلاری شده است. شاخص دلاری در سال 1357 به 52/0 و در سال 1374 به 77/0 رسید و تا سال 1384 به علت برگشت‌ناپذیری دلاری‌شدن ماندگار شد. شاخص دلاری‌شدن از سال 1384 ابتدا کاهش و سپس افزایش یافت؛ به‌طوری‌که در سال 1391 به 6/0 رسید. علت اصلی پدیده دلاری‌شدن در اقتصاد ایران تورم‌های بالا و مزمن طی چهل سال اخیر است. برای مهار این پدیده باید شرایط برگشت‌پذیر شدن آن را فراهم کرد، به این معنا که اعتماد ساکنان داخلی به پول ملی افزایش یابد؛ برای این منظور باید طی حداقل 10 سال از وارد شدن شوک‌های منفی (شامل ارزی و تورمی) به اقتصاد جلوگیری کرد.

کلیدواژه‌ها