اولویت های دیپلماسی اقتصادی ایران :ارائه مدل کمی از ابزارها و متغیرهای تاثیرگذار بر حکمرانی اقتصادی بین المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 دانشجوی دکتری، علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)

3 گروه علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

دیپلماسی اقتصادی، مهمترین ابزار حقوقی و سیاسی مقابله با تحریم بشمار می‌رود. هدف این پژوهش ارائه مدلی کمی برای دیپلماسی اقتصادی با هدف تقویت حکمرانی اقتصادی ایران در منطقه است. مدلی که اولویت‏بندی و میزان اثربخشی سیاست‏ها و اقدامات در حوزه دیپلماسی اقتصادی را بیان کند. بدین منظور با روش تحلیل سلسله مراتبی فازی اولویت های سیاست گذاری و میزان اثربخشی هر سیاست را پیش بینی میکند.
یافته های این پژوهش، نشان میدهد که در دیپلماسی اقتصادی، اولویت بر جذب سرمایه خارجی (با ضریب 0.17) است. دیپلماسی اقتصادی بیشتر باید متناسب با نیازهای شرکت‌های چندملیتی (0.07) باشد تا دولتها. اولویت بعدی در این حوزه عضویت و استفاده ایران از سازمانهای اقتصاد جهانی (0.06) است. این پژوهش نشان میدهد مدیریت و آزادسازی منابع ارزی خارجی کشور (0.05) اولویت بعدی دیپلماسی اقتصادی است. داشتن مازاد تجاری (0.048) باید راهبرد پنجمی است که با گرفتن امتیازات بویژه امتیازات تعرفه‌ای، ارزی و مالیاتی برای صادرکنندگان بخش خصوصی در کشورهای مقصد بدست می آید.
اولویت های هفتم و هشتم به تقویت جایگاه کشور در بانک جهانی و صندوق بین المللی پول (0.037) اختصاص دارد. اینکار با تقویت نمایندگی های ایرانی و کرسی کشور در کمیسیون ها و کارگروه های تخصصی این نهادها اتفاق می افتد. نهمین و دهمین اولویت به ترتیب تسهیل صادرات کالاهای صنعتی (0.033) و آزادسازی اقتصاد (0.031) است.
یافته‌های این پژوهش لیست 25 اقدام اولویت دار دیپلماسی اقتصادی را ارائه کرده است. این لیست علاوه بر توضیح موارد، میزان اثرگذاری آنها بر حکمرانی اقتصادی بین المللی ایران را نیز ارائه کرده است.

کلیدواژه‌ها


حافظ نیا محمدرضا و همکاران (1385). طراحی مدل سنجش قدرت ملی کشورها. فصلنامه ژئوپلتیک. 2 : 73-46.
حبیبی، آرش و همکاران (1393). تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی. رشت. کتیبه گیل.
خورشید، صدیقه و ذبیحی، رضا (1389). یک مدل کمی ارزیابی ارزش ویژه نام و نشان تجاری محصولات با استفاده از تکنیک‌های تحلیل شبکه فازی – تحلیل پوششی داده‌ها  بر مبنای کارت امتیازی متوازن. نشریه بین‌المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید.21(1) : 47-35.
دهشیری محمدرضا (1393). جهانی شدن و نظام بین‌الملل. فصل‏نامه مطالعات راهبردی جهانی شدن. 11 : 44-7.
دینیترکمانی،علی (1391). چشم‌انداز نظام اقتصاد بین‏الملل: رویکرد آینده‌پژوهی. فصلنامه پژوهش‏ها و سیاست‏های اقتصادی. 61 : 216-193.
رنجبر، همایون و همکاران (1391). حکمرانی جهانی: مولفه‏ها و ابزارها. فصل‏نامه مطالعات راهبردی جهانی شدن. 6 :66-29.
زرقانی،هادی (1391). سنجش و  رتبه بندی قدرت ملی در جهان اسلام. فصل نامه مطالعات جهان اسلام. 2: 26-1.
عباسی،مجید و کیانی،علی اکبر (1391). حکمرانی جهانی و حقوق جهانی؛ گذار از حقوق بین‌الملل دولت‏محور در عصر جهانی‏شدن. فصل نامه مطالعات راهبردی جهانی شدن. 9: 194-180.
فاخری، مهدی (1393). بازیگران ملی و فراملی در روند جهانی‏شدن. فصل‏نامه مطالعات راهبردی جهانی شدن. 14: 52-48.
کوهن، تئودور اچ( 1392). اقتصاد سیاسی جهانی. ترجمه عادل پیغامی و همکاران. تهران مرکز ملی مطالعات جهانی شدن .
گیلپین، رابرت( 1387). اقتصاد سیاسی جهانی؛ درک نظم اقتصاد بین‌الملل(مترجم: مهدی میرمحمدی و همکاران). تهران. موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
مروی، علی و شایسته، افسانه( 1394). اقتصاد تحریم؛ بررسی تحریم های اقتصادی در جهان. کرج. مرکز آموزش قند کرج.
 
 
 
Alwxander Wendt, 1992, Anarchy is What State Make of it: The Social Construction of Power Politics, International Politics,46.
Anne-Marie Slaughter, 2004.A Read New World Order. Princeton university Press.
Barry Einchengreen and Peter B. Kenen, 1994, managing the WorldEconomy Under the Bretton Woods System: An Overiew, In Oeter. Kenen ed: Managing the World Economy: Fifty Years after Bretton Woods, Washington D.C. Institution for International Economics.
Daniel Kaufmann, Aart Kraay, and Massimo Mastruzzi. (2005). Governance Matters IV: Governance Indicators for 1996-2004. World Bank Policy Research Working Paper 3630.
DaniRodrik. (2001). THE GLOBAL GOVERNANCE OF TRADE. Harvard university press.
Da-YongChang (1996). Applications of the extent analysis method on fuzzy AHP. European Journal of Operational Research. Volume 95, Issue 3, 20 December 1996, Pages 649-655.
Denis Stairs, Global Governance as a Policy Tool: The Canadian Experience, InRiamo Vayrwen Globalozation and Global Governance, 1999.
Doing Business report series-World Bank Group. Doingbusiness.org. Retrieved 2013-05-20.
Einchengreen Barry and Peter B. Kenen, 1994, managing the WorldEconomy Under the Bretton Woods System: An Overiew, In Oeter . Kenen ed: Managing the World Economy: Fifty Years after Bretton Woods, Washington D.C. Institution for International Economics.
Final Report of the 53th Annual DPI/NGO conference, New York U.N., 2008.
Global Governance 2025: At a Critical Juncture.
Global Governance 2025: At a Critical Juncture. USA. Office of the director of national intelligence. 2010.
Global governance and governance of the global commons in the global partnership for development beyond 2015. UN system task team on the post 2015 UN Development Agenda. January 2013.
Hedly Bull, 1977. The Anarchical Society: A Study of Order in World Politics, London, Macmilan.
Krasner Stephen D., 1999, Soverignty: Organized hypocrisy, Princeton university press.
Lawrence S. Finkelstein, 1995, What is Global governance?, Global Governance 1.
Lee Amy H.I; Wen-Chin Chen, Ching-Jan, Chang (2008), A fuzzy AHP and BSC approach for evaluating performance of IT department in the manufacturing industry in Taiwan, Expert Systems with Applications 34 , pp. 96–107.
Manuela Moschella and Catherina Weaver. (2014) HAND BOOK OF GLOBAL ECONMIC GOVERNANCE. United kingdom. Routledge.
Michael  Barnet & Raymond Davall, 2005. Power in Global Governance, Cambridge university Press.
Mihaly Simai, 1994, the Future of global Governance Managing Risk and Change in the International System, Washington D.C.
Ngaire Woods. (2013). Global Economic Governance after the 2008 Crisis. University of Oxford; the Global Economic Governance Programme.
Nowrot, kersten (2004). Global Governance of International Law. (report). Martin Luther University.
Richard N.Cooper. (1968) The Economics of Interdependence; Economic Policy in The Atlantic Community. New York Me Graw Hill.
Schott jeffrey. 2021. Raising a Caution Flag on US Financial Sanctions against China. Petterson Institute for international economics.
Stephen D. Krasner, 1999, Soverignty: Organized hypocrisy, Princeton university press.
Sylvia Ostry, 1997, A New Regime for Foreign Direct Investment, Washington D.C. Group of Thirty.
The Commission on Global Governance, Our Global Neighbourhood, 1995. Oxford: Oxford University Press.
The Commission on Global Governance, Our Global Neighbourhood, Oxford: Oxford University Press, 1995, p. 4.
Thomas G Weiss & Leon Gordenker, 1996, NGOS,Th U-N and Global Governance Lynner Publishers Boulder, London.
Thomas G. Weiss and Ramesh Thakur. (2010) The UN and Global Governance: An Idea and Its Prospects, Indiana University Press, forthcoming.
www.iglo.org/Global Govenance Progaram.