حکمرانی مشارکتی: روش‌ها، نهادها و ابزارهای اقتصادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت تکنولوژی، دانشکده مدیریت، اقتصاد و مهندسی پیشرفت، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.

2 استادیار ، دانشکده مدیریت، اقتصاد و مهندسی پیشرفت، ،دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.

چکیده

دولت‌ها به دنبال مشارکت مردم در عرصه‌های مختلف حکمرانی مخصوصاً اقتصاد هستند. این رویکرد بسیاری از چالش‌ها و معضلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه را کاهش و رشد اقتصادی را افزایش می‌دهد. اما عدم شناخت روش‌ها و ابزارهای مؤثر در این رویکرد، باعث می‌شود که استفاده بهینه از آن صورت نگیرد. در این مقاله روش‌ها و ابزارهای حکمرانی مشارکتی در بخش اقتصادی مورد بررسی قرار می‌گیرند. روش این تحقیق، تحلیل محتواست و با استفاده از این روش ابتدا داده‌ها با کمک منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی جمع‌آوری و بررسی شده است و سپس، با تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده، روش‌ها و ابزارهای حکمرانی مشارکتی استخراج شده است. در ادامه، با کمک 32 نفر از خبرگان و صاحبنظران دانشگاهی و سازمانی این حوزه، مؤلفه‌های مورد نظر با 18 شاخص و در سه مقوله اصلی روش‌ها، نهاد و ابزارها شناسایی شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد، روش‌های رأی گیری، نظرسنجی و افکارسنجی، مشورت، تصمیم‌گیری جمعی، تولید ادبیات مشترک، شبکه‌سازی و تیم‌سازی، اشتراک اطلاعات و کار جمعی از مهمترین روش‌هایی است که می‌توانند زمینه مشارکت را فراهم کنند و فرهنگ مشارکت را ترویج دهند. همچنین، تعاونی‌ها، شرکت های دانش بنیان، بورس، صندوق‌های قرض‌الحسنه و بانک‌ها از جمله نهادهای اقتصادی هستند که می توانند ظرفیت بکارگیری مشارکت های مردمی را ایجاد کنند. ابزارهایی از قبیل: سرمایه‌گذاری، مالیات، خمس و زکات، انفاق و صدقه و وقف نیز از مهمترین ابزارهای اقتصادی حکمرانی مشارکتی در کشور می‌باشند که وسیله مشارکت داوطلبانه مردمی را فراهم می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات