شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر شکل گیری فساد اقتصادی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شیراز

2 گروه اقتصاد دانشگاه شیراز

3 بخش اقتصاد / دانشگاه شیراز

چکیده

فساد اقتصادی از مشکلات بسیار جدی اقتصادها در حال حاضر است. شناسایی عوامل موثر بر ایجاد فساد در راستای مقابله با آن اهمیت زیادی دارد. از این رو هدف این مقاله شناسایی عوامل موثر بر ایجاد فساد و اولویت-بندی این عوامل است. روش مورد استفاده در این مطالعه روش تحلیل سلسله مراتبی با بهره‌گیری از نظرات خبرگان است. نتایج نشان می‌دهد عوامل موثر بر ایجاد فساد در شش بعد اقتصادی، مدیریتی و اداری، فرهنگی و اجتماعی، سیاسی، قانونی و روانشناختی قابل تقسیم است که هریک از این ابعاد شامل زیر ابعادی می‌شود. بر اساس نتایج بدست آمده از بیشترین اهمیت عوامل موثر بر ایجاد فساد در ایران به ترتیب شامل ابعاد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، اقتصادی، قانونی، مدیریتی و اداری و روانشناختی است. بر اساس نتایج بدست آمده مهمترین دستاورد این مقاله تشخیص ضرورت نیاز به سیاست کلان و جامع مقابله با فساد در کشور با لحاظ همه ابعاد موثر بر شکل‌گیری آن، با توجه ویژه به ابعاد سیاسی و فرهنگی و اجتماعی است.

کلیدواژه‌ها


  • اسفندیاری، علی اصغر (1390). اهمیت صنعت نفت در ایجاد تولید و اشتغال در اقتصاد ایران و تاثیر آن بر سایر فعالیت‌های اقتصادی. فصلنامه علمی پژوهشی، پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال اول، شماره 2.
  • اولسن، دیوید (1387). تصمیم­گیری چندمعیاره. (ترجمه: علی خاتمی فیروزآبادی). تهران. انتشارات مدیران امروز.
  • باغچقی، اقدس. خوشنودی، عبدالله  و هراتی، جواد  (1398). بررسی اثر متقابل دموکراسی و امنیت حقوق مالکیت بر فساد مالی در کشورهای منتخب. پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار (پژوهش‌های اقتصادی).19(3). صص 109-144.
  • حسنی، علی و شمس، عبدالمجید (1391). راهکارهای مبارزه با فساد اداری بر اساس ارزش‌های اسلامی. مجله اسلام و پژوهش‌های مدیریتی. 2 (1). صص 81-104.
  • ربیعی، علی (1383). زنده باد فساد. تهران. سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • رهبر، فرهاد. میرزاوند، فضل‌الله و زال‌پـور، غلامرضا (1381). بازشناسـی عارضـه‌ی فساد مالی. ج1 . تهران. انتشارات وزارت امور خارجه.
  • رهبر، فرهاد. میرزاوند، فضل‌الله و زال‌پـور، غلامرضا (1381). بازشناسـی عارضـه‌ی فساد مالی. ج 2. تهران. انتشارات جهاد دانشگاهی.
  • رهنورد، فرج‌اله. طاهرپورکلانتری، حبیب‌ا... و رشیدی، اعظم (1388). عوامل موثر بر فساد مالی در بین کارکنان دستگاه‌های اجرایی. پژوهشنامه مدیریت اجتماعی. 1(3). صص 36-51.
  • زاهدی، شمس السادات. محمدنبی، سینا و شهبازی، مهدی (1388). بررسی عوامل مؤثر بر کاهش فساد اداری (مطالعه‌ی موردی در شهرداری تهران). مدیریت فرهنگ سازمانی. 7(20). صص 55-29.
  • زراءنژاد، منصور. ابراهیمی، صلاح و کیانی، پویان (1391). برآورد شاخص فساد اقتصادی در ایران به روش MIMIC. فصلنامه سیاست‌گذاری اقتصادی. 3(12). صص 1-25.
  • سازمان بازرسی کل کشور (1386) https://www.bazresi.ir
  • سازمان شفافیت بین‌الملل (2019) /news/feature/cpi transparency.org
  • سامتی، مرتضی. شهنازی، روح‌الله و دهقان، زهرا (1385). بررسی اثر آزادی اقتصادی بر فساد مالی. تهران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران.8(28). صص 89-110.
  • سجودی، سکینه و صادقی، سیدکمال (1390). اندازه دولت و فساد: بررسی رابطه علی در بین کشورهای اسلامی. فصلنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی. (14). صص 17-28.
  • فرخ‌سرشت، بهزاد (1383). بررسی عوامل مؤثر در بروز فساد اداری به منظور ارائه الگویی جهت کاهش اثرات آن در روند توسعه جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه دانش مدیریت، 4(17). صص 45-84.
  • کیانی، هژبر و غلامی، الهام (1392). بررسی آثار سیاست‌های مالی در ایران با تاکید بر فضای کلان اقتصادی. فصلنامه اقتصاد کاربردی. 13(4). صص 16-24.
  • مظفری شمسی، هاجر و قبادی، سارا (1398). ارزیابی تأثیر عوامل سیاسی و اقتصادی بر فساد مالی، رشد اقتصادی و اندازه دولت در کشورهای منتخب تولیدکننده نفت: رویکرد داده‌های تابلویی سیستمی مبتنی ‌بر گشتاورهای تعمیم‌یافته. پژوهش‌های اقتصادی ایران. 24(79). صص 177-207.
  • مهرگان، محمدرضا (1931). پژوهش عملیاتی پیشرفته. تهران. نشر کتب دانشگاهی.

 

  • Bardhan, P. (1997). Corruption and development: a review of issues. Journal of economic 35(3).1320-1346.
  • Bhattacharyya, S., & Hodler, R. (2015). Media freedom and democracy in the fight against corruption. European Journal of Political Economy. 39.13-24.‏
  • Bhattacharyya, S., & Hodler, R. (2015). Natural resources, democracy and corruption. European Economic Review, 54(4), 608-621.
  • Bhushan, N., & Rai, K. (2007). Strategic decision making: applying the analytic hierarchy process: Springer Science & Business Media.
  • Buehn, A., Karmann, A., & Schneider, F. (2009). Shadow economy and do-it-yourself activities: the German case. Journal of Institutional and Theoretical Economics JITE, 165(4), 701-722.Dzhumashev, R. (2008).
  • Fokuoh Ampratwum, E. (2008). The fight against corruption and its implications for development in developing and transition economies. Journal of Money Laundering Control. 11(1). 76-87.
  • González, A., Ortigoza, E., Llamosas, C., Blanco, G., & Amarilla, R. (2019). Multi-criteria analysis of economic complexity transition in emerging economies: The case of Paraguay. Socio-Economic Planning Sciences. 68. 100617.
  • Iwasaki, I., & Suzuki, T. (2012). The determinants of corruption in transition economies. Economics Letters. 114(1). 54-60.
  • Jain, A. K. (2001). Corruption: A review. Journal of economic surveys, 15(1). 71-121.
  • Khaira, A., & Dwivedi, R. (2018). A state of the art review of analytical hierarchy process. Materials Today: Proceedings. 5(2). 4029-4035.
  • Lee, A. H. I., Chen, W.-C., & Chang, C.-J. (2008). A fuzzy AHP and BSC approach for evaluating performance of IT department in the manufacturing industry in Taiwan. Expert Systems with Applications. 34 (1). 96–107.
  • Lho, K. and Cabuay, J. (2005). Corruption in the Korean public and private sectors. In Nicholas Tarling (Ed.), Corruption and Good Governance in Asia, New York, Routledge.
  • Mauro, P. (1995). Corruption and growth. The quarterly journal of economics. 110(3). 681-712.
  • Mu, E., & Pereyra-Rojas, M. (2016). Practical decision making: an introduction to the Analytic Hierarchy Process (AHP) using super decisions V2: Springer.
  • Myrdal, G. (1968). Asian drama, Vol. II, New York. Pantheon, 799-900.
  • Nye, J. S. (1967). Corruption and political development: A cost-benefit analysis. American political science review, 61(2), 417-427.
  • Olkan, B.,(2007), Monitoring Corruption: Evidence from a Field Experiment in Indonesia, Journal of Political Economy, 115(2).
  • Parra, D., Muñoz-Herrera, M., & Palacio, L. A. (2021). The limits of transparency in reducing corruption. Journal of Behavioral and Experimental Economics.
  • Pellegrini, L.and Gerlagh, R. (2007) Causes of corruption: a survey of cross-country analyses and extended results, SpringerVerlag.
  • Robbins Michael( 2004) «Does Oil Hinder Democracy?» World Politics, 53(3).
  • Rodriguez, R. (2002). Models, methods, concepts and applications of the analytic hierarchy process. Interfaces. 32(6). 93.
  • Saaty, T. L. 1980. The analytic hierarchy process. McGraw-Hill, Inc., New York.
  • Saaty, T. L., & Vargas, L. G. (2001). How to make a decision Models, methods, concepts & applications of the analytic hierarchy process.Springer. 1-25
  • Seldadyo, H., & De Haan, J. (2006). The determinants of corruption. The Economist. 66.
  • Serra, D. (2006). Empirical determinants of corruption: A sensitivity analysis. Public Choice. 126(1-2). 225-256.
  • Shleifer, A., & Vishny, R. W. (1993). Corruption. The quarterly journal of economics, 108(3). 599-617.
  • Takii, K. and Tanaka, R. (2009). “Does the diversity of human capital increase GDP? A comparison of education systems”, Journal of Public Economics, Vol. 93, Issue. 7-8: 998-1007.
  • Tang, Z., Chen, L., Zhou, Z., Warkentin, M., & Gillenson, M. L. (2019). The effects of social media use on control of corruption and moderating role of cultural tightness-looseness. Government Information Quarterly. 36(4). 101.124-
  • Treisman, D. (2000). The causes of corruption: a cross-national study. Journal of public economics, 76(3). 399-457.
  • You, J., Khagram, S., (2004), "Inequality and corruption", Faculty Research Working Paper Series. John F.Kennedy School of Government, Harvard University.