اثر گسترش رمز پول ها (بیت کوین) بر تقاضای پول و حق الضرب در قالب رویکرد مدل تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته علوم اقتصاد، گروه اقتصاد ، دانشکده مدیریت و اقتصاد واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

2 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

3 استادیارگروه اقتصاد ، دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

4 استادیارگروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

مکانیسم خلق پول و دیگر اقدامات تورم‌زای بانک‌های مرکزی که اغلب منافع کوتاه‌مدت دولت‌ها را بر عقلانیت و ثبات بلندمدت موردنیاز بازار مرجح می‌دانند، از مهم‌ترین دلایل معماری نظام پولی جدید و روند استقبال گسترده از رمز پول‌ها من‌جمله بیت کوین در دهه اخیر است. در این مقاله باهدف بررسی اثر گسترش رمز پول‌ها (بیت کوین) بر تقاضای پول و حق الضرب، یک مدل‌های تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) را با استفاده از داده‌های سری زمانی فصلی 1368 تا 1397 حل کردیم. در مدل طراحی‌شده فرض شده که به دلیل استفاده از رمز پول‌ها، درآمد دولت از ناحیه چاپ پول کاهش می‌یابد؛ این امر منجر به این خواهد شد که دولت در قیمت انرژی (بخصوص انرژی صرف شده برای استخراج رمز پول‌ها) تجدیدنظر کرده و آن را باقیمت حداکثر کننده سود خود در بازار عرضه کند. در این مطالعه شوک ناشی از قیمت و حجم معاملات بیت کوین به عنوان شاخصی برای تقاضای رمز پول‌ها در نظرگرفته شده است. نتایج نشان می‌دهد، با افزایش تقاضا برای رمز پول‌ها، تقاضای پول رسمی کاهش یافته، تورم کاهش یافته و به تبع آن درآمد ناشی از حق الضرب کاهش می‌یابد. همچنین نتایج بیانگر این موضوع می‌باشد که شوک وارد شده از ناحیه رمز پول‌ها از کانال تغییر در قیمت انرژی منجر به جبران بخشی از درآمدهای دولت خواهد شد، هر چند در بلندمدت اثرات رفاهی این سیاست معنی‌دار بوده است.

کلیدواژه‌ها


بانک مرکزی ایران. 1397. بانک اطلاعات سری زمانی و گزارش‌های فصلی.
توکلیان، حسین. صارم، مهدی. 1396. الگوهای DSGE در نرم‌افزار DYNARE . تهران:پژوهشکده پولی و بانکی.
حسینی، سید شمس‌الدین. حمیدی،محمد.کشاورز،حسین. 1398. بررسی اثر گسترش بیت‏کوین بر تقاضای پول‌های ملی. کنفرانس بین‌المللی مدیریت دانش بلاک‏چین و اقتصاد.
حسینی، سید شمس‌الدین. دشتبانی، یاور. 1397، بررسی تأثیر گسترش پول‌های مجازی (بیت‏کوین) روی تقاضای پول رسمی کشور با تأکید بر تبعات امنیتی آن، فرماندهی کل قوا، مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی، گروه منابع و اقتصاد دفاع.
خلیلی عراقی، منصور. عباسی نژاد، حسین.گودرزی فراهانی، یزدان. ۱۳۹۲. برآورد تابع تقاضای پول در ایران با رویکرد مدل‌های تصحیح خطا و هم جمعی. پژوهش‌های اقتصاد پولی، مالی. 20(5).ص‏ص 1-26.
خلیلی‏عراقی، منصور. سوری، علی. 1383. راهنمای نوین اقتصاد کلان، تهران: انتشارات برادران.
شفیعی‏علویجه، قاسم. 1396. جایگاه بیت‏کوین در حقوق موضوعه ایران. سومین کنفرانس سراسری حقوق و مطالعات قضایی.
کریمی، علی. منتظری، آزاده. 1396.  مروری بر پول دیجیتال بیت‏کوین و جایگاه آن در تجارت ایران. چهارمین کنفرانس ملی فناوری اطلاعات، کامپیوتر و مخابرات.
کمیجانی، اکبر. توکلیان، حسین. 1391. سیاست‌گذاری پولی تحت سلطه مالی و تورم هدف ضمنی در قالب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی برای اقتصاد ایران. فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصاد 2(8) ص‏ص117-87 .
کیوانیان، شبنم. حسینی، سید شمس‌الدین. ارباب، حمیدرضا. 1396. مطالعه اثرات ترویج پول‌های مجازی، به خصوص بیت‌کوین، بر توان نظارت بانک مرکزی. پایان‏نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده تحصیلات تکمیلی. 
میرزاخانی، رضا. 1396. بیت‏کوین و ماهیت مالی-فقهی پول مجازی، سازمان بورس و اوراق بهادار. مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی، گروه بازارها و ابزارهای مالی.
نوری، مهدی. نواب پور، علیرضا. 1396. طراحی چارچوب مفهومی سیاست‌گذاری ارزهای مجازی در اقتصاد ایران. فصلنامه سیاست‌گذاری عمومی.  3(4)، ص‏ص51-78.
 
Acosta, P. A., Lartey, E K.K., Mandelman, F. S. 2009. “Remittances and the Dutch disease”. Journal of International Economics. 79(1) .pp. 102-116.
AllegretJ.p. and M.T. Benkhodja. 2015. “External Shocks and Monetary Policy in a Small Open Oil Economy”. Journal of Policy Modeling. No. 37. pp. 652-667.
Annalaura, I., Prof.Nistico Salvatore and Prof.Reichlin Pietro. 2014. ”A Decentralized Monetary Policy: An Analysis of Bitcoin In A Cash-In-Advance Model”.Depatment of Economic and Finance Libera University (LUISS)
Antonopoulos, A. M. 2017. “Mastering Bitcoin: Programming the Open Blockchain”. O'Reilly Media, Inc.
Badev, A & ,.Chen, M. 2014.” Bitcoin:Technical Background and Data Analysis”. Washington D.C: Finance and Economics Discussion Series Divisions of Research & Statistics and Monetary Affairs Federal Reserve Board.
Berentsen,A. 2012.” Monetary Policy Implications of Digital Money” (originally Published in 1997).
Bisinelli, Silvio Rizzini , and DaunaMoratti. 2018.” Bitcoin and Virtual Currencies – The point of view of a lawyer”.
Brito, J., Shadab, H., & Castillo, A. 2014. Bitcoin Financiel Regulation: Securities, Derivatives, Prediction Markets And Gambling. pp. 144-22.
Central Bank of Iran. 2018. time series database and quarterly reports (In Persian)
Christiano, L.J., Eichenbaum, M. & Evans, C.E. 2005.” Nominal Rigidities and the Dynamic Effects of a Shock to Monetary Policy”. Journal of Political Economy, 113(1).pp. 1-45.
Dabrowski, M., &Janikowski, L. 2018. “Virtual currencies and central banks monetary policy: challenges ahead”. Retrieved July, 27, 2018.
Dagher, J., Gottschalk, J., Portillo, R. 2012. “The Short-run Impact of Oil Windfalls in Low-income Countries: A DSGE Approach”, Journal of African Economies. 21 (3). pp. 343-372.
European Central Bank.  2015. “Virtual currency schemes–a further analysis”,  European Central Bank.
European Central Bank. 2012, “Virtual Currency Schemes”. Technical Report, October.
FATF. 2015. “Guidance for a risk-based approach to virtual currencies”.
Fridman, M. 1959, “The Demand for Money, Some Theoretical and Empirical Result”, Journal of Political Economy, University of Chicago Press. vol. 67, pp. 185-191.
He, D., Habermeier, K. F., Leckow, R. B., Haksar, V., Almeida, Y., Kashima, M., &Yepes, C. V. 2016.” Virtual Currencies and Beyond: Initial Considerations (No. 16/3)”. International Monetary Fund.
Hodson, H. 2014. "My Bitcoin road trip: living on virtual money for a day." New Scientist 221(2955).pp. 22.
Lama, R., Medina, J. P. 2012. “Is Exchange Rate Stabilization an Appropriate Cure for the Dutch Disease? International Journal of Central Banking”, International Journal of Central Banking. 8(1).pp. 5-46.
Loseva, Anna. 2016. “Bitcoin: A Regression Analysis of Cryptocurrency Influence on the Russian Economy”. Department of Economics Moscow State University.
Saradoni,C&Alessandro,V. 2002. “The ‘IT revolution’ and the monetary system: Electronic money and its effects”. Discussion Papers. 42.pp.1-37.
Walsh Carl. 2003. ” Monetary Theory and Policy”, MIT Press