اثرات لغو تحریم‌ها بر متغیرهای اقتصاد ایران: تحلیلی اثباتی با رهیافت تعادل عمومی پویای تصادفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تهران

چکیده

تحریم اقتصادی علیه ایران در یک دهه گذشته شدت بیشتری یافته است. یکی از مسائل و مباحث چالشی در اقتصاد ایران و در بین صاحب‌نظران اقتصادی همواره این بوده است که رفع تحریم‌های اقتصادی- اعم از تحریم‌های نفتی، بانکی و تجاری - در کشور چه آثاری خواهد داشت و به‌ویژه سطوح حقیقی تولید، مصرف و سرمایه‌گذاری در اقتصاد تا چه حد از این مسئله متأثر خواهد شد. هدف این پژوهش تحلیل و بررسی آثار رفع تحریم‌های مختلف اقتصادی بر اقتصاد ایران، با بهره‌گیری از مدل چندبخشیِ MIU در تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) بوده است. بر این اساس، تأثیر انواع شوک‌های ناشی از رفع تحریم‌ها بر اقتصاد ارزیابی شده که این شوک‌ها عبارت بودند از: شوک دائمی و مثبت بهره‌وری ناشی از رهایی سیستم بانکی از تحریم‌های مختلف، شوک ثابت حذف موانع تجاری، شوک ثابت افزایش فروش نفت خام، شوک تصادفی کاهش قیمت نفت خام در اثر افزایش عرضه آن توسط ایران، شوک مربوط به افزایش پرداختی‌های نقدی در قالب تسهیلات و یارانه و تسهیل مبادلات بانکی، وقوع هم‌زمان شوک‌های ثابت.
نتایج به‌دست‌آمده نشان داده است که شوک بهره‌وری تولید در بلندمدت، سطوح حقیقی مصرف،‌ سرمایه و تولید کل را به‌طور محسوسی می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد؛ هرچند در این میان پاسخ به این مسئله مهم بوده که «چند درصد از پارامتر بهره‌وری تولید (باقی‌مانده سولو) در اقتصاد ایران تحت تأثیر تحریم‌ها است»، در رابطه با سایر شوک‌های ثابت، در مجموع انتظار بر این بوده است که وقوع هم‌زمان این شوک‌ها در بلندمدت تورم را حدود ۱.۵ درصد کاهش داده، سطح مصرف حقیقی را کمتر از ۵‌هزارم، سطح سرمایه را کمتر از یک‌درصد، واردات کالای واسطه‌ای و تولید ارزش افزوده حاصل از آن را کمتر از ۳۰ درصد و در نهایت تولید حقیقی کل اقتصاد را کمتر از ۰.۵ درصد افزایش دهد و به کاهش ۱۲ درصدی صادرات منجر غیرنفتی شود.

کلیدواژه‌ها