پژوهشکده تحقیقات راهبردی
مجمع تشخیص مصلحت نظام
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد اقتصادی
2252-0597
2588-6568
10
36
2021
04
21
مطالعه نحوه ایجاد رونق تولید با استفاده از سیستم دینامیکی تجارت خارجی به همراه کنترل کننده PI
5
31
FA
ارشیا
بادی
دانشجوی دکتری تخصصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند، دماوند، ایران
arshiabadi@chmail.ir
فرهاد
رهبر
استاد، اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران
frahbar@ut.ac.ir
احمدرضا
ولی
دانشیار، برق، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران
ar.vali@aut.ac.ir
حبیب اله
آراسته راد
استادیار، کامپیوتر، دانشگاه تهران، تهران، ایران
habib.arasteh@gmail.com
سید مهدی
حکیمی
استادیار، برق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند، دماوند، ایران
sm_hakimi@damavandiau.ac.ir
در این مقاله با نگرشی نوین به شبیه سازی و مدل سازی سیستم دینامیکی تجارت خارجی با استفاده از تئوری مهندسی کنترل و سیستم پرداخته ایم. در ابتدا مدل دینامیکی بودجه دولت، واردات، تولید داخل را بررسی کرده و سپس با طراحی کنترل کننده ای بر اساس تعیین میزان واردات از سوی دولت به کنترل میزان تعرفه در جهت حمایت از تولید داخل می پردازیم، در نهایت شبیه سازی مدل مذکور در غالب سناریوهای مختلف به بحث گذاشته می شود. شرایط گوناگون در عرصه تجارت خارجی نیاز به تحلیل درست و شناخت عملکرد بازو های اجرایی دولت در این حوزه مهم اقتصادی دارد. لذا با دیدگاه مشترک در دو حوزه مهندسی و اقتصاد به تحلیل شرایط پرداخته ایم. نتایج این مدل حاکی از آن است تعرفه گمرکی متغیر کنترلی بسیار مهمی در جهت حمایت از تولید داخل می باشد، اگر این ابزار به درستی مورد استفاده قرار نگیرد می تواند به عنوان مانعی در جهت رشد تولید داخل عمل نماید.
سیستم دینامیکی,تجارت خارجی,کنترل,تولید داخل,تعرفه
https://econrahbord.csr.ir/article_130752.html
https://econrahbord.csr.ir/article_130752_5656431175451f59808ab22c2abdea75.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
مجمع تشخیص مصلحت نظام
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد اقتصادی
2252-0597
2588-6568
10
36
2021
04
21
ارزیابی ساختار تسهیلات اعطایی در قالب عقود اسلامی بر عملکرد سیستم بانکی
33
70
FA
حسین
امیری
0000–0001–6876–0370
عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد خوارزمی، تهران، ایران
hossienamiri@gmail.com
محسن
رضایی میرقائد
عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران.
info@rezaee.ir
وهاب
قلیچ
عضو هیئت علمی پژوهشکده پولی و بانکی، تهران، ایران.
vahab2020@yahoo.com
فریبا
نوروزی عموقین
دانشآموخته کارشناسی ارشد بانکداری اسلامی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
fariba.norouzi1367@gmail.com
علی
طوسی
عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد خوارزمی، تهران، ایران.
alitoussi@hotmail.com
مطالعه حاضر به بررسی تأثیر ساختار تسهیلات اعطایی بر سودآوری بانکها در ایران با استفاده از دادههای پانل طی دوره 1398-1384 پرداخته است. این مطالعه از روش پانل ARDL استفاده کرده و به عنوان نمونه مورد بررسی، 9 بانک خصوصی را انتخاب کرده است. با توجه به اینکه فروش اقساطی و مشارکت مدنی به ترتیب با 30/29 و 20/34 درصد بیشترین سهم از کل تسهیلات را به خود اختصاص دادهاند، لذا در این تحقیق جهت بررسی سودآوری بانکها، متغیرهای فوق به عنوان نماینده بخش تسهیلات در نظر گرفته شده است. همچنین معیارهای سودآوری مورد استفاده شامل بازده داراییها "ROA"، بازده حقوق صاحبان سهام ""ROE و حاشیه سود خالص "NIM" است. نتایج تحقیق نشان میدهد هم در کوتاهمدت و هم در بلندمدت بین مشارکت مدنی با ROA یک رابطه مثبت و معنادار و بین فروش اقساطی با معیارهای سودآوری ROA و ROE رابطه منفی وجود دارد. با توجه به نتایج بدست آمده پیشنهاد میشود که در اعطای تسهیلات توسط شبکه بانکی توازنی بین انواع عقود به وجود آید. همچنین با توجه به اینکه عقود مبادلهای برای بانکها سودآوری کمتری دارد، بخش مستقلی تحت نظارت بانک مرکزی به وجود آید تا نرخ سودی را به منظور ترغیب مردم به منظور استفاده از تسهیلات فوق مشخص نماید.
سودآوری,عقود مبادلهای,عقود مشارکتی,نرخ بازده دارایی,نرخ حقوق صاحبان سهام
https://econrahbord.csr.ir/article_134227.html
https://econrahbord.csr.ir/article_134227_7839caf113be4d786d3ce5ce6394b1f4.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
مجمع تشخیص مصلحت نظام
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد اقتصادی
2252-0597
2588-6568
10
36
2021
04
21
بررسی موانع نهادی توسعه کارآفرینی و نقش دولت در تعدیل آنها؛ مطالعه موردی ایران
71
108
FA
محمد
دانش نیا
دانشکده اقتصاد. دانشگاه شیراز. ایران
mohammad.daneshnia@gmail.com
علی حسین
صمدی
0000-0002-8491-6192
دانشگاه شیراز
asamadi@rose.shirazu.ac.ir
ابراهیم
هادیان
دانشکده اقتصاد. دانشگاه شیراز
ehadiyan@rose.shirazu.ac.ir
حسین
مرزبان
دانشکده اقتصاد. دانشگاه شیراز
dr.marzban@gmail.com
این مقاله به بررسی موانع نهادی و اقتصادی توسعه کارآفرینی در ایران و نقش دولت در تعدیل آنها پرداخته است. برای این منظور، ابتدا با استفاده از نظریه زمینهای روابط بین متغیرها مورد بررسی و سپس با استفاده از سیستم معادلات ساختاری به برآورد الگو و آزمون فرضیه ها پرداخته شده است. نتایج الگوی نظریه زمینهای نشان داد که مجموعاً 27 مفهوم اصلی میتواند به عنوان موانع توسعهی کارآفرینی در ایران بیان شود؛ بهطوریکه 10 مفهوم محیط سیاسی، فرهنگی، حقوقی، آموزشی، فناوری، ساختار دولت، اقتصادکلان، محیط مالی، محیط جغرافیایی و ساختار تولید شرایط علّی هستند و با دو مقولهی عوامل نهادی و اقتصادی دسته بندی شدند. 7 مفهوم کارآمدی، فرصتطلبی، خلاقیت، ریسکپذیری، نیاز به موفقیت، تمایل به استقلال و قدرت طلبی کارآفرینان با مقولهی ویژگیهای کارآفرینان، شرایط زمینهای عدم توسعهی کارآفرینی تشخیص داده شدند. علاوه براین، 7 مفهوم ایجاد بستر قانونی، ترسیم خطمشیهای ویژه، توسعهی زیرساختها، فرهنگسازی، ارائهی خدمات ویژه، ارتباط با صنعت و کمکهای مالی، با مقولهی نقش دولت و به عنوان شرایط مداخلهگر عدم توسعهی کارآفرینی و در نهایت، 3 مفهوم کاهش رشد اقتصادی، افزایش فقر و نابرابری درآمدی و کاهش نرخ اشتغال، پیامدهای عدم توسعهی کارآفرینی در ایران شناخته شدند. نتایج الگوی معادلات ساختاری نشان داد که دولت می تواند نقش تعدیلگر معناداری بین شرایط علّی (موانع نهادی و اقتصادی) و عدم توسعهی کارآفرینی در ایران داشته باشد؛ هر چند خود دولت باعث افزایش اثر منفی موانع نهادی و اقتصادی بر عدم توسعه کارآفرینی شده است.
کارآفرینی,نقش دولت,مدل تئوری زمینهای,مدل معادلات ساختاری
https://econrahbord.csr.ir/article_135026.html
https://econrahbord.csr.ir/article_135026_ee8e2d5645ae76999362242141908f9f.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
مجمع تشخیص مصلحت نظام
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد اقتصادی
2252-0597
2588-6568
10
36
2021
04
21
تعیین و تخمین عوامل مؤثر بر عرضه صادرات محصول پتروشیمیایی متانول به مقاصد صادراتی (امارات، ترکیه، چین و هند) با استفاده از الگوی خود رگرسیون برداری با وقفه توزیعی (ARDL)
109
144
FA
علی
فکور
دانشجوی اقتصاد انرژی دانشگاه شهید بهشتی تهران/دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی
al.fakour@mail.sbu.ac.ir
ویدا
ورهرامی
دانشگاه شهید بهشتی/دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی
vida.varahrami@gmail.com
ایران بهعنوان پنجمین کشور در زمینه تولید نفت خام و دومین کشور تولیدکننده گاز جهان مستعد رشد و توسعه صنعت پتروشیمی، بهعنوان بزرگترین صنعت صادرکنندهی محصولات غیرنفتی نقش بسزایی در جهت شکوفایی اقتصادی دارد. از این نظر با توجه به تحریمهای سالهای اخیر بر روی صادرات نفت خام و مشکل فروش نفت خام توجه به این صنعت بهعنوان عاملی مؤثر در دور زدن تحریمها و نیز ارزآوری برای کشور، توسعه راهبرد اقتصادی کشور و دستیابی به توسعه پایدار اقتصادی حائز اهمیت است. در این پژوهش عوامل مؤثر بر عرضه صادرات محصول متانول به مقاصد صادراتی امارات، ترکیه، چین و هند در بازه زمانی 1398-1380 موردبررسی و تحلیل قرار میگیرد. طبق بررسیهای انجامشده عواملی که بر عرضه صادرات متانول ایران تأثیر داشته است میتوان به تولید ناخالص داخلی کشورهای هدف، نرخ ارز حقیقی، نوسانات نرخ ارز، آزادسازی تجاری، رابطه مبادله قیمتی، قیمت خوراک پالایشگاهها و تحریمها بهعنوان متغیر دامی اشاره کرد. در این مطالعه شاخص بیثباتی نرخ ارز واقعی با استفاده از مدل GARCH برآورد شده و سپس مدل عرضه صادرات محصول متانول ایران، با روش ARDL تخمین زده شد. طبق بررسیها متغیرهای تولید ناخالص داخلی کشورها و آزادسازی تجاری تأثیر مثبت و معناداری بر عرضه صادرات ایران در کوتاهمدت و بلندمدت داشته است ولی سایر متغیرها تأثیر منفی و معناداری بر عرضه صادرات ایران در کوتاهمدت و بلندمدت داشتهاند.
صادرات محصولات پتروشیمیایی,صنعت پتروشیمی ایران,متانول
https://econrahbord.csr.ir/article_134635.html
https://econrahbord.csr.ir/article_134635_cfe0de66ca6003c8f3f5f7be99379f2b.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
مجمع تشخیص مصلحت نظام
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد اقتصادی
2252-0597
2588-6568
10
36
2021
04
21
ارزیابی ثبات مالی در اقتصاد ایران تحت سیاست های پولی و کلان احتیاطی
145
176
FA
حمید
تقی زاده
دانشجوی مقطع دکتری، رشته علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
eco.taghizadeh@gmail.com
حسین
شریفی رنانی
دانشیار تمام وقت، گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
h.sharifi@khuisf.ac.ir
سارا
قبادی
استادیار تمام وقت، گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
sghobadi@khuisf.ac.ir
هدف مقاله حاضر بررسی و ارزیابی ثبات مالی در اقتصاد ایران برای دوره زمانی 1388:01 تا 1399:01 تحت سیاست های پولی و کلان احتیاطی می باشد. بدین منظور سعی گردید در دو سطح خرد و کلان به این موضوع پرداخته شود. در سطح خرد با استفاده از روش گشتاورسازی تعمیم یافته(GMM)، آثار سیاست های پولی و کلان احتیاطی در چهار حالت مختلف بروی ریسک پذیری شبکه بانکی کشور مورد ارزیابی قرار گرفت. در سطح کلان نیز از یک مدل خودرگرسیون برداری ساختاری(SVAR) جهت بررسی اثرات این دو سیاست بروی قیمت مسکن و قیمت سهام استفاده شد.نتایج بدست آمده موئد این موضوع می باشد که اولا؛ جهت تنظیم گری ریسک پذیری بانک ها، می بایست از سیاست های پولی و کلان احتیاطی مخالف دوره ای چرخه های تجاری استفاده گردد. بطوریکه رابطه بین نرخ ذخایر قانونی بعنوان ابزار غیرمستقیم پولی در اختیار مقام پولی کشور با میزان ریسک پذیری بانک ها مثبت و معنادار به لحاظ آماری تعیین گردید. بدین مفهوم با افزایش نرخ ذخیره قانونی(اعمال یک سیاست پولی انقباضی) نرخ بهره افزایش یافته و این امر موجب افزایش ریسک پذیری بانک ها خواهد شد. همچنین افزایش نرخ سپرده احتیاطی بعنوان ابزار سیاست کلان احتیاطی با کاهش میزان ریسک پذیری بانک ها همراه بوده است. دوما؛ سیاست های پولی انقباضی توانایی بازدارندگی در جهت افزایش قیمت های مسکن و سهام را دارا می باشد هرچند که میزان این اثرگذای در مقایسه با سایر عوامل موثر بر قیمت دو دارایی مسکن و سهام قابل توجه نمی باشد.
ثبات مالی,سیاست پولی,سیاست کلان احتیاطی,گشتاورسازی تعمیم یافته,خودرگرسیون برداری ساختاری
https://econrahbord.csr.ir/article_135024.html
https://econrahbord.csr.ir/article_135024_81ab0fc8a4b7a706f8f9c4d8ea961da1.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
مجمع تشخیص مصلحت نظام
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد اقتصادی
2252-0597
2588-6568
10
36
2021
04
21
شناسایی و زمانبندی شکلگیری و فروپاشی حبابهای قیمتی چندگانه در بازار مسکن تهران
177
214
FA
سیاوش
محمدپور
دانشجوی دکتری اقتصاد، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامهریزی، تهران
siavash.mohammadpoor@gmail.com
ناصر
خیابانی
دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
naser.khiabani@atu.ac.ir
مهدی
فدایی
استادیار گروه اقتصاد، موسسه عالی آموزش پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، تهران، ایران
m.fadaee@imps.ac.ir
تا پیش از بحران سال 2008، اقنصاددانان به نقش حباب (خصوصا در بازار مسکن) و آثار زیانبار آن بر بخش واقعی اقتصاد توجه چندانی نداشتند؛ اما با وقوع بحران، مشخص شد که اثر حباب در بازارهای دارایی صرفا به آثار اسمی محدود نبوده و میتواند بخش واقعی اقتصاد را نیز به شدت تحت تاثیر قرار دهد. بر این اساس، هدف اصلی این مطالعه، بررسی وجود حباب در بازار مسکن و همچنین شناسایی زمان دقیق شکلگیری و از بین رفتن آن است. در این راستا، با استفاده از دادههای فصلی بازار مسکن تهران در بازه سالهای 1372:1 تا 1399:3 و همچنین با بهکارگیری رویکرد نوین فیلیپس و شی (2018) وجود حباب در این بازار، مورد آزمون قرار گرفت. نتایج این تحقیق، حاکی از وجود حباب قیمتی در بازار مسکن در برخی از بازههای زمانی طی دوره مورد بررسی است. بررسی قیمت حقیقی و نسبت قیمت به سود، حاکی از آن است که در چند دوره مختلف دورههایی وجود داشته است که ویژگیهای بسیار مشابهی با دورههای حبابی داشتهاند. نتایج بدست آمده از آزمون فیلیپس و شی نیز این موضوع را تایید میکند و بیانگر این است که بازار مسکن تهران طی چند دوره در سالهای 1381 و 1397، 1398 و 1399 شاهد حباب قیمتی بوده است. همچنین تحلیل نموداری دورههای فروپاشی حباب نشان میدهد که بعد از این دورهها، قیمتهای حقیقی در بازار مسکن افت محسوسی داشتهاند. این موضوع دقیقا مطابق با رفتار قیمت در دورههای حبابی بوده و نتایج بدست آمده از آزمونهای قبلی را تایید میکند.
حباب,بازار مسکن,روش GSADF,آزمون ریشه واحد راست دنباله,رفتار انفجاری
https://econrahbord.csr.ir/article_135205.html
https://econrahbord.csr.ir/article_135205_81d7291336d5836a8744d6546a6bba6d.pdf